Tanderosie is een vorm van gebitsslijtage waarbij het beschermende tandglazuur langzaam oplost door contact met zuren uit voeding of maagzuur. Omdat glazuurverlies onomkeerbaar is, komt het erop aan om tanderosie tijdig te herkennen, correct te behandelen en vooral te voorkomen. In dit artikel lees je alles over oorzaken, symptomen en oplossingen van glazuurslijtage. Ook ontdek je de beste methodes van tandglazuurbescherming die vandaag beschikbaar zijn — inclusief behandelingen bij schade.
Wat is tanderosie en hoe ontstaat het?
Tanderosie is het proces waarbij tandglazuur wordt opgelost door zuren zonder mechanische inwerking. De oorzaak ligt bij extrinsieke zuren (zoals uit frisdrank of citrus) en intrinsieke zuren (zoals maagzuur door reflux of overgeven).
Wat zijn extrinsieke zuren in voeding?
De extrinsieke zuren die tanderosie veroorzaken zijn zuren uit voeding en dranken. Veelvoorkomende bronnen zijn:
- Frisdrank (ook light/zero-varianten)
- Vruchtensap (vooral citrus)
- Sportdranken en energiedranken
- Suikervrij zuur snoep
- Wijn en azijnhoudende producten (zoals dressing)
Wat zijn intrinsieke zuren uit het lichaam?
De intrinsieke zuren komen vooral van maagzuur, waaronder bij:
- Gastro-oesofageale reflux (GERD)
- Frequent braken (bv. boulimia)
- Zwangerschap met ochtendmisselijkheid
- Maagproblemen of stressgerelateerde hyperaciditeit
Versnelt frequent snacken tanderosie?
Ja. Door vaak te eten of drinken (meer dan 7 keer per dag) krijgt het speeksel onvoldoende kans om het zuurgehalte in de mond te neutraliseren.
Wat zijn de symptomen van tanderosie?
De symptomen van tanderosie zijn in het begin meestal niet zichtbaar, maar worden duidelijker in latere stadia.
Hoe ziet een tand met tanderosie eruit?
Een tand met tanderosie kan de volgende veranderingen vertonen:
- Dunner wordend glazuur
- Doorschemeren of transparantie van de snijranden
- Gelere kleur door blootliggend dentine
- Aantasting van de glazuurlaag aan de kauwvlakken
Welke klachten geven aangetaste tanden?
De belangrijkste klachten zijn:
- Gevoeligheid voor warmte, kou of zuur
- Krassend geluid bij tandenpoetsen
- Pijn bij aanraking of bijten
- Functionele klachten bij eten
Hoe kun je tanderosie vroegtijdig herkennen?
Vroege detectie van tanderosie gebeurt meestal door je tandarts.
Welke controles voeren tandartsen uit bij verdenking van erosie?
Tandartsen kijken naar:
- Glazuurafname op zichtbare plekken
- Veranderingen in kleur en textuur
- Tandslijtage volgens BEWE-score (Basic Erosive Wear Examination)
- Vergelijking met eerdere foto’s of scans
Kan tanderosie worden vastgesteld via röntgen?
Nee. Röntgenfoto’s tonen botstructuren en cariës, maar niet het verlies van glazuur door erosie.
Hoe voorkom je tanderosie door voeding?
Je voorkomt schade door zuurbelasting van je tanden te beperken.
Wat zijn de belangrijkste voedingsadviezen?
De volgende adviezen helpen:
- Vermijd zure dranken tussen maaltijden
- Drink met rietje om contact met tanden te vermijden
- Spoel met water na consumptie van zuur
- Combineer zure producten niet met mechanische slijtage (bv. tandenpoetsen vlak erna)
Welke dranken zijn minder schadelijk?
Dranken met neutrale of basische pH-waarde:
| Drank | Gemiddelde pH | Effect op glazuur |
|---|---|---|
| Water | ±7,0 | Neutraal |
| Melk | ±6,7 | Licht basisch |
| Thee zonder citroen/suiker | ±6,0 – 6,5 | Weinig erosieve werking |
Hoe bescherm je je tandglazuur dagelijks?
Tandglazuur beschermen doe je door poetsgewoonten en speekselproductie te optimaliseren.
Welke tandpasta's versterken tandglazuur?
Tandpasta met natriumfluoride, tinfluoride of hydroxyapatiet beschermt tegen glazuurverlies. Voorbeelden zijn:
- Elmex Erosie Protect
- Sensodyne Pronamel
- VITIS anticaries
Hoe belangrijk is speeksel bij bescherming?
Speeksel heeft een bufferende en remineraliserende werking. Bij droge mond is het risico op erosie sterk verhoogd.
Wat helpt om speekselproductie te stimuleren?
- Suikervrije kauwgom (xylitol)
- Voldoende hydratatie
- Vermijden van cafeïne en alcohol
- Gebruik van speekselstimulerende producten (bv. gels of sprays)
Wat zijn de beste preventieve gewoontes tegen tanderosie?
Regelmatig goede gewoontes volgen is essentieel om erosie te voorkomen.
Wanneer moet je tandenpoetsen na zure voeding?
Wacht minstens 30 tot 60 minuten na een zure maaltijd of drank. Poetsen tijdens verzachting van glazuur verhoogt schade.
Hoe vaak per dag poets je veilig?
Twee keer per dag, met zachte borsteltechniek. Te hard poetsen verergert slijtage.
Wat zijn de behandelmogelijkheden bij bestaande tanderosie?
Behandeling van tanderosie hangt af van de ernst van de schade.
Welke behandelingen bestaan bij beperkte tanderosie?
- Fluoridegelbehandeling door de tandarts
- Aanpassing van poets- en eetgewoonten
- Toepassen van beschermende tandpasta
En wat bij gevorderde tanderosie?
Bij meer uitgesproken schade zijn restauraties nodig:
| Techniek | Toepassing |
|---|---|
| Composietvullingen | Kleine zones of facings |
| Porseleinen facings | Esthetisch herstel voortanden |
| Kronen | Volledige omkapseling bij verzwakking |
| Inlays/onlays | Kauwvlakken van kiezen |
Kan tandglazuur opnieuw aangroeien?
Nee. Tandglazuur is niet-levend weefsel en groeit niet opnieuw aan. Enkel via remineralisatie (verharding van resterend glazuur) of restauratie is gedeeltelijk herstel mogelijk.
Hoe vermindert fluoride de kans op tanderosie?
Fluoride:
- Verschuift de kritische pH-waarde om glazuur te beschermen (van 5.5 naar lager)
- Bevordert de inbouw van fluorapatiet in het glazuur
- Vertraagt de oplosbaarheid van glazuur in zuur milieu
Wat is de relatie tussen tanderosie, cariës en gebitsslijtage?
Ze zijn alle drie vormen van glazuurafbraak, maar met verschillende oorzaken:
| Type | Oorzaak | Kenmerk |
|---|---|---|
| Tanderosie | Zuren | Glad oppervlakteverlies |
| Cariës | Bacteriële suikers omzetting | Gaatjes/verzachting in glazuur |
| Mechanische slijtage | Poetsen, knarsen (bruxisme) | Lokale vlakslijtage zonder verkleuring |
Hoe verloopt een behandeltraject bij de tandarts?
Bij vastgestelde tanderosie stelt de tandarts een plan op:
- Diagnose + foto’s
- Intake voedings- en poetsgewoonten
- Eventueel speekselmeting
- Preventieve therapie of restauratie
- Opvolgafspraken
Wat kost een behandeling tegen tanderosie?
De kosten variëren sterk naargelang de gekozen methodes:
| Behandeling | Indicatieve prijs België (2024) |
|---|---|
| Fluoridebehandeling | €30 – €60 per sessie |
| Composietvulling | €80 – €120 per tand |
| Facing (composiet) | €150 – €300 per tand |
| Porseleinen kroon | €500 – €900 per tand |
Besluit
Tanderosie is een onomkeerbare aantasting van het tandglazuur door zuren uit voeding en maaginhoud. Door overzichtelijke preventieve maatregelen zoals aangepaste voedingsgewoonten, een goede poetsroutine, fluoridegebruik en bezoek aan de tandarts, verminder je drastisch het risico op voortdurende glazuurslijtage. Wordt erosie toch vastgesteld, dan zijn professionele restauratieve behandelingen beschikbaar die zowel de functie als esthetiek van het gebit herstellen. Laat erosie dus vroegtijdig diagnosticeren, volg het juiste behandeltraject en versterk je gebitsgezondheid duurzaam.
Voor een gepersonaliseerd behandelvoorstel of interactieve glazuuranalyse kan je terecht bij Dentum Europe voor informatie en vrijblijvende doorverwijzing naar gespecialiseerde tandartsen in België of het buitenland.